Mùa cúm sắp đến và việc tiêm vắc xin được khuyến nghị cho tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên.
Mùa cúm ở New Zealand kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10. Ảnh: 123RFTại Aotearoa New Zealand, hiện có 5 loại vắc xin cúm được cung cấp.Dù bạn thuộc nhóm được tiêm miễn phí hay phải tự chi trả, cũng đáng để cân nhắc lựa chọn phù hợp với bản thân.
Tại sao vắc xin cúm lại được cập nhật hàng năm?
Mỗi năm, các chuyên gia theo dõi xu hướng của virus cúm và cố gắng dự đoán các đột biến có thể xảy ra. Dựa vào các dự đoán này, vắc xin được cập nhật để bảo vệ khỏi các chủng virus chiếm ưu thế.
Mùa cúm tại New Zealand thường kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10, chương trình tiêm chủng bắt đầu từ ngày 1/4 đến 31/12 hàng năm.
Trong năm 2025, các vắc xin dành cho khu vực Nam bán cầu là vắc xin cúm 4 chủng (quadrivalent), bao gồm hai chủng cúm A và hai chủng cúm B.
Năm loại vắc xin hiện có tại New Zealand gồm: Influvac Tetra, Flucelvax Quad, Fluad Quad, FluQuadri và Afluria Quad.
Cơ quan mua thuốc Pharmac chịu trách nhiệm xác định tiêu chí đủ điều kiện tiêm vắc xin cúm được tài trợ. Năm nay, Influvac Tetra là loại vắc xin được tài trợ.
Bốn loại vắc xin còn lại không được tài trợ, nhưng một số người vẫn có thể được tiêm miễn phí thông qua nơi làm việc.
Việc có nhiều lựa chọn là điều bình thường, nhưng “số lượng và loại vắc xin đã gia tăng trong những năm gần đây,” bác sĩ tại Wellington và giám đốc y khoa của Trung tâm Tư vấn Tiêm chủng Nikki Turner nói với RNZ.
Tôi nên chọn loại vắc xin nào?
Tất cả các loại vắc xin đều là vắc xin protein, tức là không chứa virus sống và không thể gây bệnh cúm, theo Turner. Chúng đều nhắm tới các chủng virus tương tự nhau.
Điểm khác biệt của Fluad Quad là loại vắc xin này được thiết kế riêng cho người trên 65 tuổi.
“Nó có chứa một thành phần gọi là adjuvant,” Turner giải thích. “Đây là một chất bổ trợ giúp tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn.”
Trong khi hệ miễn dịch của người trẻ thường phản ứng “rất tốt” với vắc xin cúm thông thường, thì “khi bạn lớn tuổi, hệ miễn dịch phản ứng không hiệu quả bằng.”
Điều này khiến cúm trở nên nguy hiểm hơn với người cao tuổi. Nghiên cứu cho thấy người trên 65 tuổi chiếm tới 80% số ca tử vong và 70% số ca nhập viện do cúm.
“Vì thế, vắc xin có bổ trợ có thể mang lại lợi ích đáng kể cho người cao tuổi với sức đề kháng yếu hơn.”
Tuy nhiên, mức độ hiệu quả cụ thể vẫn khó xác định, do phần lớn dữ liệu đến từ các nghiên cứu quan sát thay vì thử nghiệm lâm sàng.
Điểm khác biệt của Flucelvax Quad là vắc xin này được nuôi cấy trong tế bào động vật có vú thay vì trứng gà.
Từ những năm 1950, phương pháp phổ biến để sản xuất vắc xin cúm là nuôi virus trong trứng gà có phôi. Khi Hoa Kỳ gần đây đối mặt với tình trạng thiếu trứng (một phần do cúm gia cầm), sự thay đổi của các quy trình sản xuất vắc xin thay thế trở nên rõ ràng.
Theo Turner, vắc xin nuôi cấy tế bào là xu hướng tương lai.
Chúng có hiệu quả hơn không? Hiện chưa có thử nghiệm ngẫu nhiên nào so sánh trực tiếp hiệu quả giữa vắc xin từ trứng và từ tế bào. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy vắc xin từ tế bào có thể hiệu quả hơn một chút trong việc ngăn ngừa bệnh.
Ai được tiêm miễn phí?
Người lớn được khuyến nghị tiêm vắc xin cúm hàng năm để tự bảo vệ và giảm lây lan virus.
Tại New Zealand, vắc xin cúm năm 2025 được tài trợ cho tất cả những người từ 65 tuổi trở lên và những người có nguy cơ cao như: mắc các bệnh mãn tính, suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai.
Các loại vắc xin không được tài trợ có thể mua tại trung tâm y tế hoặc hiệu thuốc, với giá từ 25 đến 65 NZD. Bạn nên tham khảo giá trước khi tiêm.
Giảm nguồn tài trợ cho trẻ em
Health New Zealand khuyến nghị tiêm phòng hàng năm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên.
Mùa cúm năm 2022, Pharmac tài trợ vắc xin cho trẻ từ 3 đến 12 tuổi. Năm 2023, độ tuổi bắt đầu được mở rộng xuống từ 6 tháng tuổi.
Tuy nhiên từ đó đến nay, nguồn tài trợ đã bị cắt giảm
Năm 2025, chỉ những trẻ dưới 5 tuổi từng nhập viện do bệnh hô hấp hoặc có tiền sử bệnh hô hấp nghiêm trọng mới được tiêm miễn phí.
Giáo sư Peter McIntyre, Trưởng khoa Sản – Phụ – Y học phụ nữ tại Đại học Otago, cho biết trẻ nhỏ có tỷ lệ nhập viện vì cúm khá cao.
Năm ngoái, ông và cộng sự công bố nghiên cứu cho thấy việc tài trợ vắc xin toàn diện cho trẻ em giúp tăng tỷ lệ tiêm phòng lên đáng kể.
“Việc chỉ tập trung tài trợ cho nhóm nguy cơ cao là một bước lùi đối với NZ và có thể làm giảm tỷ lệ tiêm phòng,” ông nói.
Tại Úc, cơ quan tương đương với Pharmac đã tài trợ vắc xin cúm cho trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi từ năm 2019.
Vắc xin cúm hiệu quả như thế nào?Hiệu quả của vắc xin cúm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như tuổi tác, tình trạng sức khỏe và mức độ phù hợp giữa vắc xin với chủng virus đang lưu hành.
Ở người trưởng thành khỏe mạnh, dữ liệu của Te Whatu Ora cho thấy mức độ bảo vệ khỏi cúm được xác nhận dao động từ 59–66%.
(So sánh: vắc xin sởi hiệu quả 95% sau 1 liều, 99% sau 2 liều, và miễn dịch thường kéo dài suốt đời.)
Các vắc xin hô hấp như cúm hay Covid có hiệu quả tốt trong việc ngăn bệnh trở nặng, nhưng không ngăn được virus xâm nhập cơ thể một cách triệt để.
Trong khi các nghiên cứu vẫn đang tiếp diễn, hiện tại, “bất kỳ loại vắc xin nào cũng tốt hơn là không tiêm vắc xin.”
Khi nào nên tiêm vắc xin?
“Tiêm càng sớm càng tốt trong mùa cúm,” chuyên gia dịch tễ học Michael Baker nói với RNZ.
Ông cho biết, nhiều người đánh giá thấp mức độ nguy hiểm của cúm, trong khi mỗi năm, cúm gây ra khoảng 500 ca tử vong tại New Zealand.
Thậm chí, vài tháng sau khi khỏi cúm, người từng nhiễm có thể tăng nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ.
Theo rnz.co.nz – Duong Nguyen