Những cải cách mới được công bố đối với Đạo luật An toàn và Sức khỏe tại nơi làm việc ở New Zealand đã xác nhận rằng các chủ sở hữu đất sẽ không còn phải chịu trách nhiệm pháp lý nếu xảy ra tai nạn liên quan đến hoạt động du lịch trên đất của họ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy điều này chưa từng là một vấn đề nghiêm trọng như nhiều người nghĩ.
Bộ trưởng An toàn Nơi làm việc Brooke van Velden. Ảnh: RNZ / Samuel RillstoneNỗi sợ không cần thiết
Bộ trưởng An toàn nơi làm việc Brooke van Velden cho biết, một “khí hậu sợ hãi vô tình” đã tồn tại trong giới nông dân, các hội đồng địa phương và chủ đất – những người cho phép công chúng tiếp cận đất của họ để săn bắn, câu cá, đạp xe leo núi hay cưỡi ngựa. Họ lo ngại rằng nếu có tai nạn xảy ra, họ sẽ bị kiện hoặc chịu trách nhiệm pháp lý.
Những cải cách mới này là một phần trong gói thay đổi rộng lớn hơn của Đạo luật An toàn và Sức khỏe tại nơi làm việc 2015. Theo điều 37 của luật này, người kiểm soát một nơi làm việc có trách nhiệm đảm bảo rằng địa điểm đó, cũng như lối vào và lối ra, không gây rủi ro cho sức khỏe và sự an toàn của bất kỳ ai.
Nhưng thực tế: rất ít vụ chủ đất bị kiện
Theo phân tích từ dữ liệu thực tế, chỉ có một trường hợp duy nhất mà chủ đất từng bị truy tố vì tai nạn xảy ra trên đất của họ trong các hoạt động mạo hiểm. Đó là vụ Whakaari Management Ltd, chủ sở hữu đảo núi lửa Whakaari/White Island, nơi đã xảy ra thảm kịch phun trào năm 2019 khiến 22 người thiệt mạng và 25 người bị thương.
Tuy nhiên, vào đầu năm nay, phán quyết buộc tội Whakaari Management đã bị tòa án bác bỏ, nhấn mạnh rằng việc sở hữu đất không đồng nghĩa với trách nhiệm pháp lý, trừ khi người đó có sự kiểm soát hoặc quản lý chủ động đối với hoạt động đang diễn ra.
Hiểu đúng về trách nhiệm pháp lý
Theo luật hiện hành, người chịu trách nhiệm chính là “người điều hành hoạt động kinh doanh”. Ví dụ, một người nông dân trực tiếp sử dụng đất cho mục đích kinh doanh thì có thể bị coi là có trách nhiệm. Nhưng nếu họ chỉ cho thuê đất mà không tham gia quản lý hoạt động trên đó, họ sẽ không phải chịu trách nhiệm.
Trong vụ kiện Whakaari, thẩm phán kết luận:
“Việc sở hữu đất, kiếm tiền từ nó, hay chỉ có khả năng kiểm soát nhưng không thực sự quản lý, không đủ điều kiện để bị xem là chịu trách nhiệm theo Điều 37.”
Một vụ phun trào tro núi lửa mới từ Whakaari/White Island vào năm 2024. Ảnh: Được cung cấp / GNS ScienceTrách nhiệm thuộc về người tổ chức hoạt động du lịch
Dù là theo Đạo luật hay theo Quy định về hoạt động mạo hiểm năm 2010, trách nhiệm đảm bảo an toàn vẫn luôn thuộc về các đơn vị tổ chức hoạt động du lịch, không phải chủ đất.
Ví dụ, nếu một công ty tổ chức lặn biển mà khách bị đuối nước, tòa án thường tuyên bố công ty không chịu trách nhiệm nếu hoạt động diễn ra ngoài khu vực họ kiểm soát như biển hoặc sông.
Tuy nhiên, nếu công ty tổ chức các hoạt động có thể kiểm soát điều kiện an toàn như đi kayak, đi xe buýt du lịch, hoặc tổ chức dã ngoại – thì họ phải chịu trách nhiệm nếu không có biện pháp phòng ngừa rủi ro hợp lý.
Du lịch mạo hiểm ở New Zealand vẫn tương đối an toàn
Trong 35 năm qua, chỉ có khoảng 52 ca tử vong liên quan đến hoạt động du lịch mạo hiểm do thiên tai – trong khi số người chết vì tai nạn lao động vượt quá 30.000 trường hợp trong cùng kỳ.
Tuy nhiên, mức độ an toàn này đi kèm với chi phí lớn cho các doanh nghiệp nhỏ. Mỗi cuộc kiểm định bắt buộc theo quy định năm 2010 có thể tiêu tốn trung bình khoảng 5.000 NZD, gây áp lực tài chính không nhỏ.
Kết luận: Hãy hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ thay vì bảo vệ chủ đất khỏi rủi ro không thực tế
Nếu chính phủ muốn tiếp tục cải thiện an toàn cho ngành du lịch mạo hiểm, thì nên tập trung giảm bớt chi phí và quy trình phức tạp cho doanh nghiệp, thay vì “bảo vệ” chủ đất khỏi trách nhiệm mà họ chưa bao giờ thực sự phải gánh chịu.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran