Hội đồng Quận Whangārei đã thất bại trong việc yêu cầu một lệnh cấm pháp lý, điều này sẽ cho phép họ ngừng thêm fluoride vào nguồn cung cấp nước của thành phố. Quyết định của Tòa án Tối cao đã chỉ trích Hội đồng Quận, Thẩm phán Karen Grau cho rằng họ đang cố gắng bảo vệ mình khỏi các hậu quả khi không tuân theo pháp luật.
Thẩm phán Grau cho biết việc tòa án "cấp lệnh cho phép hành vi vi phạm pháp luật" là không phù hợp. Bà cũng chỉ ra rằng Hội đồng Quận đã làm tổn hại chính vụ án của mình khi yêu cầu lệnh cấm vào phút chót và chấp nhận tài trợ cho thiết bị fluorid hóa mà họ nói không muốn sử dụng.
Hội đồng Quận Whangārei là một trong 14 chính quyền địa phương trên cả nước bị yêu cầu fluorid hóa nguồn nước của mình, sau một thay đổi luật pháp, chuyển trách nhiệm này từ các hội đồng địa phương sang Tổng Giám đốc Y tế. Dù vậy, các thành viên hội đồng đã bỏ phiếu không tiến hành fluorid hóa vào tháng 11 năm ngoái.
Kể từ đó, áp lực từ chính phủ và các chi phí tiềm tàng đã gia tăng, buộc các thành viên hội đồng phải bỏ phiếu vào ngày 17/3, dưới sự phản đối, để hủy bỏ quyết định trước đó. Tuy nhiên, họ cũng đã bỏ phiếu để ngừng fluorid hóa ngay lập tức nếu họ giành được lệnh cấm của tòa án vào ngày 18/3.
Nếu Hội đồng thắng kiện, họ có thể ngừng việc Bộ Y tế thực hiện các hành động cưỡng chế đối với hội đồng cho đến khi vụ kiện chính thức được xét xử. Vụ kiện chính này yêu cầu Tòa án Tối cao tuyên bố liệu fluoride có an toàn ở mức độ yêu cầu là 0,7-1,0mg/lít và liệu lệnh fluorid hóa của Tổng Giám đốc Y tế có hợp pháp hay không. Hiện chưa có ngày xét xử cho vụ kiện này.
Do tòa án không đưa ra quyết định ngay lập tức vào ngày 18/3, hội đồng đã bắt đầu fluorid hóa vào ngày 19/3 – ngày bắt đầu muộn nhất có thể, vì cần phải kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo đáp ứng thời hạn 28/3 của Bộ Y tế.
Quyết định của Thẩm phán Grau có nghĩa là việc fluorid hóa sẽ tiếp tục, ít nhất cho đến khi kết quả của vụ kiện lớn hơn được biết đến. Trong quyết định dài 24 trang, Thẩm phán Grau cho rằng lý do chính để từ chối yêu cầu của hội đồng về lệnh cấm là vì điều này sẽ cho phép hành vi vi phạm pháp luật.
Bà nhấn mạnh rằng Hội đồng đang yêu cầu Tòa án ra lệnh cho Bộ Y tế không thực hiện các hành động cưỡng chế đối với hội đồng theo Luật Y tế, khi họ (nếu được cấp lệnh cấm) bắt đầu hành động vi phạm pháp luật từ ngày 28/3/2025, cũng như không yêu cầu thi hành các thỏa thuận tài trợ với Hội đồng.
Bà cũng lưu ý rằng quyết định ngày 17/3 của hội đồng có bao gồm chỉ đạo nhân viên ngừng fluorid hóa nếu lệnh cấm được cấp. Điều này đồng nghĩa với việc chỉ đạo nhân viên hành động vi phạm pháp luật.
Thẩm phán Grau nhấn mạnh rằng sự thay đổi pháp luật về fluoride – cùng với các hình phạt nặng đi kèm – được Quốc hội đưa ra nhằm "răn đe các hội đồng từ chối fluorid hóa khi đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ từ một bộ phận cộng đồng". Bà cho rằng hành vi của Hội đồng, bao gồm việc yêu cầu lệnh cấm vào phút chót và "phớt lờ công khai pháp luật", đã làm suy yếu vụ án của họ.
Một yếu tố khác chống lại Hội đồng là việc họ đã chấp nhận tài trợ cho thiết bị fluorid hóa. Các luật sư của hội đồng, được hỗ trợ bởi các chuyên gia từ Canada và Đan Mạch, cho rằng việc fluorid hóa ở mức độ yêu cầu là một mối nguy hiểm nghiêm trọng đối với cộng đồng, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh. Điều này đã bị các chuyên gia từ Bộ Y tế phản đối, họ cho rằng bằng chứng tổng thể cho thấy fluoride là an toàn ở các mức độ sử dụng trong nước uống.
Thẩm phán Grau thừa nhận các chuyên gia của Hội đồng, nhưng cho biết bà không hoàn toàn tin tưởng vào chứng cứ của họ khi cho rằng các rủi ro ngay lập tức cần phải có các lệnh tạm thời, đặc biệt khi một phần lớn New Zealand (hơn một nửa) đã sử dụng nước fluorid hóa trong nhiều thập kỷ qua. Bà cũng bày tỏ sự nghi ngờ về khả năng thành công của Hội đồng trong vụ kiện về sự an toàn và tính hợp pháp của việc fluorid hóa.
Vấn đề về ai sẽ chi trả chi phí phát sinh từ yêu cầu lệnh cấm thất bại sẽ được quyết định sau khi vụ kiện chính được xét xử.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran