Một nghiên cứu mới cho thấy một nhánh hải cẩu voi đặc biệt đã từng phát triển mạnh ở New Zealand vào thời điểm con người đặt chân đến khu vực này.
Một con hải cẩu voi thời hiện đại ở Nam Georgia. Ảnh: 123RFPhó giáo sư Nic Rawlence, đồng tác giả chính của nghiên cứu và Giám đốc Phòng thí nghiệm Cổ di truyền học Otago, cho biết câu chuyện về loài động vật biển này mang lại góc nhìn sâu sắc về cách hệ sinh thái phản ứng trước biến đổi khí hậu và tác động của con người.
Hải cẩu voi - "chim hoàng yến trong mỏ than" của Nam Đại Dương
Rawlence nhấn mạnh rằng hải cẩu voi phương Nam là một chỉ báo quan trọng về sức khỏe môi trường của Nam Đại Dương.
Mặc dù ngày nay, loài này hiếm khi xuất hiện trên đất liền New Zealand, nhưng theo nghiên cứu mới, chúng từng phân bố rộng rãi "từ Cape Reinga đến Bluff" trên các bãi biển thời tiền sử.
"Chúng là một phần không thể thiếu của hệ sinh thái Nam Đại Dương. Hải cẩu voi phản ứng rất nhanh trước tác động của con người và biến đổi khí hậu. Nếu chúng bắt đầu có dấu hiệu suy giảm, đó chính là hồi chuông cảnh báo mà chúng ta cần chú ý," Rawlence nói.
"Hải cẩu voi là loài săn mồi đầu bảng, giúp duy trì sự cân bằng sinh thái. Nếu mất đi loài này, hệ sinh thái sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng."
Hải cẩu voi phương Nam – gã khổng lồ của đại dương
Hải cẩu voi phương Nam là loài động vật biển lớn nhất không thuộc nhóm cá voi (cetacean). Con đực, với chiếc mũi đặc trưng, có thể nặng tới 3.700kg, trong khi con cái thường đạt khoảng 1.000kg.
Chúng sinh sống rải rác khắp Nam Đại Dương, một phần lục địa Nam Cực và các hòn đảo cận Nam Cực. Tuy nhiên, sự thay đổi của băng biển ở Nam Cực đang ảnh hưởng đến khoảng cách giữa khu vực sinh sản và nơi kiếm ăn của chúng.
Theo Rawlence, một nhánh hải cẩu voi đặc biệt ở khu vực Úc - New Zealand đã di cư đến New Zealand trong kỷ băng hà do băng biển mở rộng. Tuy nhiên, sự mở rộng này không thể duy trì lâu dài do hoạt động săn bắt của người bản địa và ngành công nghiệp săn hải cẩu của người châu Âu.
Bờ biển New Zealand thời tiền sử – "một thế giới xa lạ"
Sự tồn tại của hải cẩu voi tại New Zealand thời tiền sử phản ánh một thời kỳ mà bờ biển nơi đây còn nguyên sơ và tràn ngập sự sống.
"Khi con người lần đầu tiên đặt chân đến New Zealand, họ có thể nhìn thấy hải cẩu voi từ Cape Reinga đến Bluff. Chúng sinh sản tại đây – điều này được chứng minh qua các hóa thạch xương của hải cẩu con mà chúng tôi tìm thấy," Rawlence tiết lộ.
"Các bãi biển thời đó sẽ ngập tràn hải cẩu voi, sư tử biển và chim cánh cụt… Chỉ trong vòng năm phút đầu tiên đặt chân đến New Zealand, bạn có thể bắt gặp một con chim cánh cụt hoặc một con hải cẩu."
Bên cạnh hải cẩu voi, New Zealand thời tiền sử còn có một loài sư tử biển bản địa, khác biệt hoàn toàn về mặt di truyền so với loài sư tử biển ngày nay, cùng một dòng dõi riêng biệt ở quần đảo Chatham.
Ngoài ra, nơi đây còn có loài chim cánh cụt Waitaha, họ hàng với chim cánh cụt mắt vàng (Hoiho) ngày nay.
Cần hành động để bảo vệ loài hải cẩu voi
Rawlence cảnh báo rằng mặc dù hải cẩu voi phương Nam có thể thích nghi nhanh chóng với biến đổi môi trường, nhưng vẫn có giới hạn mà hệ sinh thái có thể chịu đựng.
"Chúng có khả năng thích nghi, nhưng chỉ đến một mức độ nhất định. Nếu hệ sinh thái đạt đến 'điểm không thể quay lại', thì chúng sẽ biến mất hoàn toàn."
Việc bảo vệ môi trường sống của hải cẩu voi không chỉ giúp loài này tồn tại mà còn góp phần duy trì sự ổn định của hệ sinh thái biển trước những thách thức của biến đổi khí hậu và tác động con người.