Một tòa án phúc thẩm liên bang Hoa Kỳ đã giữ nguyên luật yêu cầu công ty mẹ của TikTok, ByteDance (Trung Quốc), phải thoái vốn khỏi ứng dụng phổ biến này tại Hoa Kỳ trước đầu năm sau, nếu không muốn đối mặt với lệnh cấm.
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cho rằng việc TikTok thuộc sở hữu của Trung Quốc đặt ra mối đe dọa vì khả năng truy cập dữ liệu cá nhân lớn tới người Mỹ. Ảnh: 123rfQuyết định được đưa ra vào thứ Sáu (giờ địa phương) là một chiến thắng lớn đối với Bộ Tư pháp Hoa Kỳ và những người phản đối ứng dụng thuộc sở hữu của Trung Quốc, đồng thời là một đòn giáng nặng nề đối với ByteDance. Điều này làm gia tăng khả năng có một lệnh cấm chưa từng có đối với một ứng dụng mạng xã hội, hiện đang được 170 triệu người Mỹ sử dụng, trong vòng 6 tuần.
TikTok dự kiến sẽ kháng cáo quyết định này lên Tòa án Tối cao.
Trong lập luận ủng hộ luật, tòa phúc thẩm nhấn mạnh rằng đây là kết quả của sự hợp tác giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ, cũng như hai đời tổng thống, trong nỗ lực đối phó với "mối đe dọa an ninh quốc gia đã được chứng minh từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC)".
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cho rằng TikTok, thuộc sở hữu của Trung Quốc, là mối nguy hiểm vì khả năng truy cập lượng dữ liệu cá nhân khổng lồ của người Mỹ. Chính phủ Trung Quốc bị cáo buộc có thể âm thầm thao túng thông tin mà người Mỹ tiếp cận thông qua TikTok.
Tổng chưởng lý Merrick Garland gọi quyết định này là "một bước quan trọng trong việc ngăn chặn chính phủ Trung Quốc biến TikTok thành một vũ khí".
Tuy nhiên, Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington gọi luật này là "một hành động cướp bóc thương mại trắng trợn" và cảnh báo Hoa Kỳ cần xử lý vụ việc một cách thận trọng để tránh làm tổn hại lòng tin và quan hệ song phương giữa hai nước.
Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang
Quyết định trên được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Chính quyền Tổng thống Joe Biden gần đây đã áp đặt các hạn chế mới đối với ngành công nghiệp chip của Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh đáp trả bằng lệnh cấm xuất khẩu gallium, germanium và antimony sang Hoa Kỳ.
Tòa án phúc thẩm, với sự tham gia của các thẩm phán Sri Srinivasan, Neomi Rao và Douglas Ginsburg, đã bác bỏ các thách thức pháp lý từ TikTok và người dùng nhằm chống lại luật này. ByteDance có thời hạn đến ngày 19 tháng 1 để bán hoặc thoái vốn khỏi các tài sản của TikTok tại Hoa Kỳ, nếu không muốn đối mặt với lệnh cấm.
Chỉ trích từ các nhà hoạt động vì tự do ngôn luận
"Tin tức hôm nay là một sự thất vọng, nhưng chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục đấu tranh để bảo vệ quyền tự do ngôn luận trên nền tảng của chúng tôi," CEO TikTok Shou Zi Chew viết trong một email gửi tới nhân viên, theo Reuters.
Các nhà hoạt động vì tự do ngôn luận nhanh chóng chỉ trích phán quyết này. Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ (ACLU) tuyên bố: "Cấm TikTok là vi phạm rõ ràng quyền tự do ngôn luận của hàng triệu người Mỹ, những người sử dụng ứng dụng này để thể hiện bản thân và giao tiếp với thế giới."
Trong phân tích của mình, tòa án cho rằng mối quan hệ giữa ByteDance và chính phủ Trung Quốc có khả năng làm sai lệch thông tin tại Mỹ thông qua TikTok, từ đó "manipulate public discourse" (thao túng dư luận).
Khả năng này, theo tòa án, đi ngược lại với các nguyên tắc cơ bản của tự do ngôn luận. Thậm chí, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ cũng không cho phép chính phủ trong nước kiểm soát tương tự với một công ty truyền thông xã hội tại Hoa Kỳ.
Tương lai của TikTok phụ thuộc vào Tổng thống Biden và Tổng thống đắc cử Trump
Quyết định của tòa phúc thẩm - nếu không bị Tòa án Tối cao đảo ngược - đã đưa số phận của TikTok vào tay Tổng thống Joe Biden trước thời hạn 19/1. Ông Biden sẽ quyết định có gia hạn thêm 90 ngày để ByteDance hoàn tất thoái vốn hay không. Sau đó, Tổng thống đắc cử Donald Trump, người nhậm chức vào ngày 20/1, sẽ là người tiếp nhận vấn đề này.
Tuy nhiên, không rõ liệu ByteDance có thể đáp ứng yêu cầu chứng minh tiến triển đáng kể trong việc thoái vốn để đủ điều kiện gia hạn hay không, hoặc liệu chính phủ Trung Quốc có chấp thuận bất kỳ thỏa thuận bán nào.
Quyết định hôm thứ Sáu giữ nguyên một đạo luật cho phép chính phủ Mỹ quyền cấm các ứng dụng thuộc sở hữu nước ngoài nếu có lo ngại về việc thu thập dữ liệu người dùng. Điều này có thể dẫn đến các hành động tương tự đối với nhiều ứng dụng nước ngoài khác trong tương lai.
Trước đó vào năm 2020, ông Trump từng cố gắng cấm WeChat, ứng dụng thuộc sở hữu của Tencent, nhưng đã bị các tòa án chặn lại.
TikTok đối mặt nguy cơ lệnh cấm
Nếu bị cấm, TikTok sẽ mất một lượng lớn doanh thu từ quảng cáo, buộc các nhà quảng cáo phải chuyển hướng sang các nền tảng mạng xã hội khác. Hậu quả là cổ phiếu của Meta Platforms - công ty sở hữu Facebook và Instagram - tăng mạnh, đạt mức cao kỷ lục trong ngày và đóng cửa tăng 2,4%. Cổ phiếu của Alphabet - công ty mẹ của YouTube, đối thủ trực tiếp của TikTok - cũng tăng 1,25%.
Phán quyết của tòa án, do ba thẩm phán gồm Ginsburg (được bổ nhiệm bởi Tổng thống Ronald Reagan), Rao (được bổ nhiệm bởi Tổng thống Donald Trump) và Srinivasan (được bổ nhiệm bởi Tổng thống Barack Obama) đưa ra, thừa nhận TikTok sẽ bị cấm vào ngày 19/1 nếu không có gia hạn từ ông Biden.
ByteDance, được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư lớn như Sequoia Capital, Susquehanna International Group, KKR & Co, và General Atlantic, được định giá 268 tỷ USD vào tháng 12/2023 khi công ty đề nghị mua lại 5 tỷ USD cổ phần từ các nhà đầu tư.
Luật mới cấm các cửa hàng ứng dụng như Apple và Google Play phân phối TikTok và cấm các dịch vụ lưu trữ internet hỗ trợ ứng dụng này, trừ khi ByteDance hoàn tất việc thoái vốn trước thời hạn.
Google từ chối bình luận về vấn đề này, trong khi Apple không phản hồi yêu cầu từ báo chí.
Trong một ý kiến đồng tình, Thẩm phán Srinivasan thừa nhận quyết định này sẽ gây ra tác động lớn, đồng thời nêu rõ: "170 triệu người Mỹ sử dụng TikTok để tạo nội dung, kết nối và giao tiếp toàn cầu. Tuy nhiên, cũng chính vì tầm ảnh hưởng rộng lớn này mà Quốc hội và nhiều đời Tổng thống đã xác định rằng việc tách TikTok khỏi quyền kiểm soát của Trung Quốc là cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia."
-Reuters
Then rnz.co.nz – Noo Thuyen