Khoảng 50 công nhân nhập cư có nguy cơ bị hủy thị thực sau khi công ty của họ -công ty cho thuê lao động Prolink NZ có trụ sở tại Auckland bị thanh lý - đang yêu cầu thị thực làm việc mở rộng (Open work visa OWV) và yêu cầu giám đốc công ty phải chịu trách nhiệm.
Một số cựu nhân viên của Prolink NZ đã viết thư cho Cơ quan
Di trú New Zealand yêu cầu thị thực làm việc mở. Ảnh: RNZ / Lucy XiaNhững công nhân này, đến từ Trung Quốc và Việt Nam, chủ yếu
đến New Zealand theo Thị thực làm việc của Nhà tuyển dụng được công nhận (Accredited
Employer Work Visa- AEWV) vào đầu năm 2023 và cho biết họ đã trả số tiền tương
đương hơn 20.000 đô la New Zealand cho thị thực và công việc của mình. Tuy
nhiên, họ hầu như không nhận được công việc toàn thời gian trong năm rưỡi qua.
Nhiều người đến theo dạng cặp đôi và mang theo con cái của họ.
Đã có nhiều báo cáo về các nhà tuyển dụng và đại lý gian lận
bán việc làm theo chương trình AEWV kể từ đầu năm 2023.
Một cuộc đánh giá đảm bảo về chương trình của ủy viên dịch vụ
công đã phát hiện ra rằng Cơ quan Di trú New Zealand đã không đánh giá được rủi
ro và tác động của những thay đổi được đưa ra để đẩy nhanh thời gian xử lý thị
thực trong tình trạng thiếu hụt lao động sau Covid của New Zealand.
Prolink NZ đã bị Cơ quan Di trú New Zealand điều tra ngay từ
tháng 9 năm 2023, sau những khiếu nại ban đầu vào tháng 5.
Cơ quan Di trú New Zealand cho biết cuộc điều tra về Prolink
NZ và cựu cố vấn di trú Cook Huang - người mà hầu hết người lao động cho biết họ
đã trả phí đại lý cho anh ta- vẫn đang tiếp tục.
Cơ quan Di trú New Zealand xác nhận vẫn còn 109 người lao động
AEWV tại Prolink NZ vẫn ở lại New Zealand. Người thanh lý do Prolink NZ chỉ định,
Pritesh Patel, cho biết có thể có tới 190 người lao động nhập cư bị ảnh hưởng.
Một nhóm khoảng 50 người lao động, những người đã cùng nhau
soạn thảo một lá thư gửi cho Cơ quan Di trú New Zealand, cho biết họ đã phải chịu
đựng hơn một năm khó khăn, chỉ để bị bất ngờ trước việc thanh lý của Prolink
NZ.
"Nhiều công nhân chỉ được lên lịch làm việc một hoặc
hai ngày mỗi tuần, một số tuần không có việc gì cả. Đối với những gia đình vợ chồng,
tình hình thậm chí còn tệ hơn - nhiều người chỉ được giao làm việc vài tuần
trong hơn một năm, trong khi một số khác thậm chí không được giao việc gì cả",
bức thư cho biết.
"Sự vi phạm hợp đồng lan rộng này không phải là một sự
cố riêng lẻ mà là một vấn đề mang tính hệ thống. Với tư cách là một nhà tuyển dụng,
Prolink đã không hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng và hiện đang tìm cách trốn
tránh trách nhiệm thông qua việc thanh lý".
"Chúng tôi yêu cầu Cục Di trú New Zealand cấp thị thực lao động mở OWV cho những người lao động bị ảnh hưởng, có giá trị cho đến ngày hết hạn ban đầu của thị thực hiện tại của chúng tôi."
Bức thư yêu cầu Cục Di trú New Zealand thực hiện hành động
pháp lý chống lại các giám đốc của Prolink NZ là Haiyan (Shirley) Luo và
Shaojun Han.
Phóng viên RNZ đã liên hệ với Luo để xin bình luận.
Giám đốc điều hành thị thực của Cục Di trú New Zealand Sarah
Clifford cho biết bà hiểu rằng nhiều người lao động đang phải đối mặt với tình
huống khó khăn, nhưng cho biết không có quy định pháp lý nào để gia hạn thị thực
của họ trong những trường hợp này khi nhà tuyển dụng đã ngừng hoạt động.
"Tôi muốn một lần nữa kêu gọi những người lao động này
liên hệ với chúng tôi để chúng tôi có thể thảo luận về các lựa chọn của họ. Điều
quan trọng là những cá nhân này phải thực hiện các bước để có thể ở lại New
Zealand hợp pháp bằng cách nộp đơn xin thị thực mới hoặc trở về nước của họ",
bà cho biết.
Phó giám đốc điều hành tạm quyền của Cục Di trú New Zealand,
Jock Gilray cho biết INZ sẽ không bắt đầu hành động tuân thủ ngay lập tức,
nhưng điều quan trọng là những người lao động phải thực hiện các bước để ở lại
New Zealand hợp pháp.
INZ không thể bình luận thêm do các cuộc điều tra đang diễn
ra.
Điều tra viên của INZ có biết việc những người lao động bị uy
lực của Prolink NZ tác động trong quá trình điều tra
Một số người lao động nói với RNZ rằng họ không thể nói toàn
bộ sự thật với các viên chức Di trú khi họ được INZ tiếp cận vào tháng 11 năm
2023, do áp lực từ Prolink NZ.
INZ đã gửi bảng câu hỏi cho hơn 100 người lao động nhập cư
có AEWV gắn liền với công ty.
Chuhan Jiao, người đến theo thị thực vợ chồng cùng với chồng,
cho biết công ty đã yêu cầu cô đến văn phòng để điền vào bảng câu hỏi dưới sự
giám sát.
"Có một số điều tôi không dám viết, vì tôi sợ họ sẽ
không cho tôi làm việc. Công ty yêu cầu chúng tôi viết rằng chúng tôi có giờ
làm việc bình thường, mặc dù chúng tôi không làm vậy", cô nói.
Những người cấp cao trong công ty đã ở đó theo dõi cô và những
công nhân khác điền vào từng bảng câu hỏi, cô nói.
"Tôi cảm thấy bất lực, tôi không muốn làm theo cách
này, nhưng tôi phải làm điều đó để tồn tại ở đây".
Vào tháng 1, Jiao và chồng đã gửi email cho INZ về hoàn cảnh
thực sự của họ, nói rằng công ty đã cố gắng tác động đến họ để họ điền vào bảng
câu hỏi.
Một email trả lời từ điều tra viên Paula Hunt của INZ, được phóng
viên RNZ phát hiện, cho biết cô đã nghe những cáo buộc tương tự từ những công
nhân khác.
Mặc dù Hunt ban đầu đã sắp xếp gặp cặp đôi này để nói chuyện
nhiều hơn, nhưng trong một email tiếp theo vào cuối tháng 1, cô đã hủy cuộc họp
với lý do INZ có một kế hoạch khác để giúp đỡ những công nhân.
"Tuần này, chúng tôi đã phỏng vấn các thành viên ban quản lý Prolink về các hoạt động kinh doanh và quản lý công nhân của họ", cô viết.
"Bộ Di trú đang xây dựng một đề xuất, nếu thành công, sẽ
cung cấp cho công nhân Prolink việc làm ổn định và kết quả tốt hơn trong tương
lai", cô nói.
Jiao cho biết đó là lần cuối họ nghe Hunt nói.
INZ cho biết họ không thể bình luận.
Một công nhân khác, Qian Zhang, cho biết bà và chồng đã nói
toàn bộ sự thật trong bảng câu hỏi - biết rằng nhiều công nhân khác đã bị ép buộc
phải nói dối.
Zhang cho biết bà đã nói với INZ vào tháng 12 rằng công ty
đã ép buộc công nhân nói dối. Bà cho biết ban đầu INZ nói rằng họ sẽ điều tra vụ
việc này, nhưng cuối cùng đã ngừng tham gia.
Bà cho biết công ty đã thao túng công nhân và tạo ra sự chia
rẽ giữa họ vì lợi ích của riêng mình.
"Họ sẽ giao một số công việc cho một số công nhân nhất
định, dựa trên nguyên tắc 'Anh tuân theo lệnh của công ty thì chúng tôi sẽ giao
cho anh việc để làm, nếu anh không tuân theo, sẽ không có công việc nào cả'".
Zhang cho biết nhiều đồng nghiệp của cô không lên tiếng vì họ
hy vọng rằng họ sẽ được công ty ưu ái nếu họ trung thành.
"Tôi thường thấy rằng khi công nhân Ấn Độ và Việt Nam gặp
rắc rối, họ sẽ đoàn kết và lên tiếng, nhưng tôi rất thất vọng với nhóm của
chúng tôi, không ai muốn lên tiếng và cùng nhau giải quyết vấn đề này, thay vào
đó họ nói 'vậy là công ty đã hứa với tôi nhiều giờ hơn, công ty đã hứa sẽ tìm
cho tôi một chủ lao động mới', rồi mọi người lại núp đằng sau.
"Về việc liệu công ty có thực hiện những lời hứa đó hay
không, họ không bao giờ nghĩ đến điều đó, họ chỉ bị tẩy não", cô nói.
Zhang thất vọng vì cuộc điều tra của INZ vẫn chưa đưa ra bất
kỳ kết quả nào, mặc dù các nhà chức trách đã biết về điều đó từ tháng 5 năm
2023.
"Tại sao họ không tiến hành điều tra sâu hơn về vấn đề
này và cho đến khi chúng tôi tiếp tục khiếu nại vào tháng 12 năm ngoái, vẫn
không có phản hồi tốt nào từ INZ, INZ không thể thoát khỏi trách nhiệm trong
tình huống này".
Theo rnz.co.nz – Duong Nguyen