Những cái gọi là 'hóa chất vĩnh cửu' có thể gây hại và mất nhiều năm để phân hủy. Ảnh: 123rfÚc và Hoa Kỳ đang cắt giảm giới hạn đối với "hóa chất vĩnh cửu" độc hại trong nước uống để bảo vệ sức khỏe con người, nhưng New Zealand vẫn giữ nguyên.
Úc đang có động thái giảm một trong những giới hạn chính của mình xuống gần 20 lần - một động thái đã được Hoa Kỳ thực hiện.
Các chất alkyl polyfluorinated, hay PFAS, là các fluorocarbon nhân tạo hầu như không thể phá hủy được, được sử dụng rộng rãi trong các sản xuất sản phẩm.
Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ cho biết việc tiếp xúc với PFAS trong thời gian dài "có thể gây ung thư và các bệnh nghiêm trọng khác làm giảm chất lượng cuộc sống hoặc dẫn đến tử vong".
New Zealand trước đây đã đi theo sự dẫn đầu của Úc trong việc thiết lập các tiêu chuẩn hoặc giới hạn.
Nhưng trong khi Úc đang có động thái để bắt kịp Hoa Kỳ và cắt giảm một giới hạn chính xuống chỉ còn bốn phần nghìn tỷ (ppt), New Zealand vẫn giữ nguyên ở mức 70ppt.
Đối với một giới hạn khác, Úc đang hướng tới mức 200ppt, và Hoa Kỳ đã giảm xuống chỉ còn 4ppt - nhưng New Zealand vẫn duy trì ở mức 560ppt, cao hơn 140 lần so với Hoa Kỳ.
Người dân New Zealand ít tiếp xúc với PFAS trong môi trường hơn khi maf việc sản xuất các chất này ít được thực hiện ở đây.
Cơ quan quản lý nước quốc gia Taumata Arowai cho biết họ không có kế hoạch giảm giới hạn.
"Cơ quan này không tự động áp dụng các giá trị ở nước ngoài mà không xem xét kỹ lưỡng và điều chỉnh theo các điều kiện của New Zealand", cơ quan này nói với RNZ.
Taumata Arowai đã đặt ra các giới hạn hiện tại vào năm 2022, ngay sau khi cơ quan này được thành lập, theo các hướng dẫn tương tự được thông qua vào khoảng năm 2018 để phù hợp với Úc.
"Hiện tại không có kế hoạch thay đổi" các giá trị tối đa có thể chấp nhận được, cơ quan này cho biết.
Bộ Y tế đưa ra lời khuyên cho cơ quan này về PFAS, nhưng chưa thực hiện đối với các động thái này ở nước ngoài.
"Chúng tôi có thể xác nhận rằng chúng tôi chưa cung cấp bất kỳ lời khuyên nào cho cơ quan có thẩm quyền liên quan đến PFAS [giá trị tối đa được chấp nhận] kể từ khi Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ công bố giới hạn có thể thực thi đối với một số hóa chất PFAS lần đầu tiên vào tháng 4 năm 2024 và Hội đồng Nghiên cứu Y khoa và Sức khỏe Quốc gia tại Úc đã công bố tài liệu tham vấn của họ về những thay đổi đối với các hướng dẫn của họ về các hóa chất PFAS vào tháng 10", Bộ này cho biết với RNZ vào thứ Sáu.
Một nhà máy xử lý nước tại Onehunga của Auckland đã đóng cửa tạm thời vào năm 2022 sau khi mức PFAS tăng quá cao và hiện có vẻ như sẽ chỉ mở cửa trở lại vào năm 2027, theo khoản nâng cấp trị giá 40 triệu đô để loại bỏ các chất gây ô nhiễm bằng cách sử dụng phương pháp lọc than hoạt tính dạng hạt.
PFOS là một loại PFAS phổ biến: Loại này phải tuân theo động thái cắt giảm giới hạn xuống còn 4ppt của Úc.
PFOA, một loại phổ biến khác, phải tuân theo động thái cắt giảm xuống còn 200ppt của Úc. Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế phân loại PFOA là chất gây ung thư.
Theo cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, khi cắt giảm các giới hạn như một phần của tiêu chuẩn nước uống đầu tiên có hiệu lực pháp lý trên toàn quốc vào tháng 4, cho biết điều này dựa trên "bằng chứng khoa học tốt nhất hiện có".
"Ít người mắc bệnh ung thư hoặc bệnh lý về gan hơn, phụ nữ mang thai sẽ giảm nguy cơ và nhiều trẻ em và trẻ sơ sinh sẽ khỏe mạnh hơn", EPA cho biết.
Tuy nhiên, lời khuyên chính thức về sức khỏe tại New Zealand cho biết tác động của PFAS đối với sức khỏe là "không chắc chắn".
Điều này dựa trên thông tin được công bố lần đầu tiên vào năm 2018, ngay sau khi Lực lượng Phòng vệ lần đầu tiên tiết lộ tình trạng ô nhiễm PFAS xung quanh một số căn cứ của mình và được cập nhật vào năm ngoái.
Bộ Y tế đã đi đầu trong các vấn đề về sức khỏe, giám đốc điều hành của Taumata Arowai, Steve Taylor cho biết.
"Chúng tôi hợp tác chặt chẽ với Bộ Y tế và tiếp tục theo dõi các diễn biến trên toàn thế giới liên quan đến PFAS".
Từ năm 2020, các nghiên cứu quốc tế về PFAS đã tăng lên hàng chục nghìn.
Phóng viên của RNZ đã đưa ra câu hỏi cho Bộ Y tế về cách thức họ tính đến nhiều nghiên cứu mới đó. Bài báo nhắc lại những gì Taumata Arowai đã nói và nói thêm: "Bất kỳ lời khuyên nào chúng tôi đưa ra về [các giá trị tối đa có thể chấp nhận được] đều tính đến cả bằng chứng quốc tế và mức độ áp dụng của bằng chứng đó trong bối cảnh New Zealand".
Nghiên cứu đầu tiên về tác động trên quy mô toàn cầu vào đầu năm nay phát hiện ra rằng phần lớn nguồn nước toàn cầu vượt quá giới hạn an toàn khi uống PFAS.
Trong khi các quốc gia khác đã có động thái điều chỉnh lượng hóa chất, New Zealand vẫn chỉ điều chỉnh hai dạng PFAS. Tổng cộng có hơn 14.000 loại.
Taumata Arowai cho biết "không có gì bất thường" khi các tiêu chuẩn về nước uống thay đổi giữa các quốc gia. Điều này là "do các phương pháp đánh giá rủi ro, tính toán, lựa chọn điểm cuối về sức khỏe được sử dụng và khuôn khổ pháp lý khác nhau", bài báo cho biết.
Châu Âu đã có giới hạn 100ppt cho "tổng" 20 loại và đã đề xuất giảm xuống chỉ còn 4,4ppt cho tổng 24 loại PFAS trong nước ngầm.
Tổ chức Y tế Thế giới cho biết các quốc gia nên "nỗ lực đạt được nồng độ trong nước uống ở mức thấp nhất có thể thực hiện được". Tổ chức này có giới hạn hướng dẫn là 100ppt đối với cả PFOS và PFOA.
Taumata Arowai cho biết sự khác biệt trong các phương pháp tiếp cận "một phần có thể được giải thích bằng sự khác biệt trong cách sử dụng và mức độ phổ biến".
Các cuộc thử nghiệm nước uống tại 20 vùng ngoại ô của New Zealand gần đây đã phát hiện ra PFAS ở mức rất thấp, dưới một phần nghìn tỷ.
Việc thử nghiệm 130 giếng nước ngầm vào năm 2023 cũng phát hiện ra mức PFAS thấp, nhưng kêu gọi tiến hành nhiều cuộc điều tra hơn, mặc dù các nhà chức trách đã bác bỏ lời kêu gọi đó, nói rằng "Kết quả giám sát và đánh giá không cho thấy cần phải điều tra thêm".
Trên toàn thế giới, năm 2023 là "năm mang tính bước ngoặt" trong cuộc chiến chống PFAS, một đánh giá của các nhà khoa học New Zealand cho biết. Ví dụ, những thay đổi ở Hoa Kỳ "có thể tác động đến mọi khía cạnh của hoạt động sản xuất nước và quản lý nước thải", báo cáo cho biết.
Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ ước tính chi phí tuân thủ hàng năm là 2,5 tỷ đô la Mỹ, nhưng số tiền tiết kiệm được từ chi phí chăm sóc sức khỏe do ít mắc bệnh ung thư, đau tim và đột quỵ hơn, cũng như giảm biến chứng khi sinh sẽ tương đương với con số đó.
Theo rnz.co.nz – Duong Nguyen