Nhà báo của Re:News Janhavi Gosavi hỏi tại sao người New Zealand lại di cư sang đất nước bên cạnh.Mỗi tuần, tôi dường như đều phát hiện ra một người quen đang chuyển đến Úc.
Tôi chưa bao giờ nhận ra mình biết bao nhiêu người cho đến khi họ bắt đầu nhảy sang bên đó, từng người một, để lại cho tôi một nhóm bạn ngày càng ít đi sống ở thành phố của tôi.
Từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 9 năm 2023, 23.700 người New Zealand đã chuyển đến Úc — tức là hơn một nửa số công dân New Zealand rời khỏi đất nước trong năm đó.
Điều đó khiến chúng tôi trở thành cộng đồng di cư lớn thứ tư của Úc.
Điều gì ở Úc khiến người New Zealand thấy hấp dẫn đến vậy? Và những gì đang được thực hiện để giữ chân người New Zealand ở lại đây?
Kiếm nhiều tiền hơn ở một 'sân chơi mới'
Cô Jude Hempel (Ngāti Kahungunu, Ngāti Porou) cho biết cô "không hối hận" khi chuyển đến Úc.
Cô gái 26 tuổi này đã sống ở Auckland từ năm cô ba tuổi.
"Với xuất thân từ ngành dịch vụ nhà hàng khách sạn, tôi cảm thấy như mình đã làm việc ở mọi khu vực của Auckland", Jude nói. "Tôi chỉ thấy chán và nghĩ rằng 'Mình cần một sân chơi mới'".
Bảy tháng trước, cô chuyển đến Sydney. Cô bay đến và ở trong một khách sạn trong một tuần trong khi tìm việc làm và nơi ở để thuê — cô cho biết cô đã tìm thấy cả hai vào ngày thứ năm cô ở đó.
Úc là một địa điểm lý tưởng vì không quá xa New Zealand và không có rào cản ngôn ngữ, cô cho biết.
Khi Jude sống ở New Zealand, cô kiếm được khoảng 700-800 đô New Zealand mỗi tuần với vai trò là người quản lý làm việc trong ngành dịch vụ nhà hàng khách sạn.
Chi phí hàng tuần của cô vào khoảng 1000-1200 đô New Zealand mỗi tuần, khiến cô luôn ở trong tình trạng âm hầu hết các tuần, cô cho biết.
Cô cho biết cô đã xoay xở để trang trải cuộc sống bằng cách rút tiền tiết kiệm, sử dụng thẻ tín dụng để thanh toán các hóa đơn lớn và các khoản chi tiêu phát sinh bất ngờ, đồng thời nhờ bạn bè và gia đình giúp đỡ hàng tuần, điều này đã khiến cô "rất khó xử".
“Tôi đã làm việc quần quật trong ngành dịch vụ này, đến mức tôi quên cả sức khỏe tinh thần và thể chất của mình,” Jude nói.
“Và rồi tôi lại nghĩ ‘đợi đã, tôi làm tất cả những điều này để được như vậy trong khi tôi có thể ở một đất nước xinh đẹp, làm ít hơn một chút, kiếm được nhiều hơn một chút’.”
Ở Úc, Jude kiếm được khoảng 1000 đô Úc mỗi tuần khi làm quản lý tại một cửa hàng quần áo thể thao và chi phí của cô ấy khoảng 600 đô la Úc mỗi tuần.
Cô ấy nói rằng hiện tại cô ấy đã trở lại trạng thái tích cực và đang bắt đầu tiết kiệm tiền.
Jude nhớ lại cảnh tượng gây sốc khi cô ấy có thể mua đủ đồ tạp hóa cho một tuần chỉ với giá 50 đô Úc tại quầy thanh toán của siêu thị.
“Tôi chỉ nghĩ, ‘m… nó!’... Cả chiếc xe đẩy này sẽ tốn khoảng 150 đô ở nhà. Mà chúng giống nhau, đều là trứng, thịt, bánh mì.”
Hình ảnh của một người đang mua sắm tại siêu thị (Nguồn: istock.com)Một bà mẹ đơn thân muốn được hỗ trợ nhiều hơn
Nancy, người đang sử dụng tên giả vì lý do riêng tư, là một bà mẹ đơn thân đang có kế hoạch chuyển đến Úc vào cuối năm nay.
Nancy sống tại Christchurch và kiếm được 45.000 đô mỗi năm khi làm việc 20 giờ một tuần.
Cô ấy nói rằng cô ấy chỉ có thể làm việc bán thời gian vì cô ấy đang nuôi một đứa trẻ mới biết đi.
Cô ấy nhận được khoản thanh toán Working for Families khoảng 250 đô mỗi tuần và khoản thanh toán chỗ ở Accommodation Supplement là từ 130 đến 155 đô mỗi tuần.
Cô ấy cũng nhận được Trợ cấp chăm sóc trẻ em hàng tuần (Childcare Subsidy) khoảng 6,10 đô cho mỗi giờ chăm sóc trẻ em, giúp giảm chi phí chăm sóc trẻ em của cô ấy xuống còn 80 đô mỗi tuần.
Nancy nói rằng cô ấy cảm thấy mình cần phải giữ mức lương thấp để đủ điều kiện nhận các khoản thanh toán này.
Cô ấy nói rằng nếu cô ấy tìm được một công việc giúp cô ấy kiếm được nhiều tiền hơn, cô ấy có thể không nhận được sự hỗ trợ từ chính phủ nhưng cũng sẽ không kiếm đủ tiền để trang trải thoải mái tất cả các chi phí của mình.
Ở Úc, Nancy cho biết cô ấy có thể nhận được mức lương cao hơn và vẫn được hưởng các chế độ phúc lợi.
Nancy ước tính cô ấy có thể kiếm được tới 110.000 đô Úc nếu làm việc toàn thời gian ở Úc.
Cô ấy vẫn có thể nhận được 84% Trợ cấp chăm sóc trẻ em của Úc cho khoản thu nhập đó, miễn là cô ấy có thị thực Loại đặc biệt (Special Category visa), đây là loại thị thực mà hầu hết Công dân New Zealand chuyển đến Úc.
Nancy cũng có khả năng nhận được các chế độ phúc lợi khác ở Úc, như Trợ cấp thuế gia đình (Family Tax Benefit)
Theo nghiên cứu của mình, Nancy cho biết một loạt các công việc toàn thời gian ở Úc có thời gian làm việc từ 35-37,5 giờ mỗi tuần và linh hoạt hơn, lý tưởng cho các bậc cha mẹ.
"New Zealand… Đối với tôi, đất nước này không coi trọng cha mẹ đơn thân", Nancy nói.
Nancy còn khoảng 24.000 đô trong khoản vay sinh viên của mình. Nếu cô ấy chuyển đến Úc, cô ấy sẽ phải trả lãi suất 3,9% cho các khoản thanh toán khoản vay của mình.
Lãi suất đó sẽ tăng lên 4,9% từ tháng 4 năm 2025 nhưng không thay đổi quyết định chuyển đến Úc của Nancy.
“Thật thú vị [khi chuyển đến Úc] nhưng thật buồn khi ở trong tình huống mà bạn cảm thấy mình không thể làm việc lâu dài ở quê nhà, nơi có gia đình và bạn bè người thân,” Nancy nói.
Chuyên gia kinh tế giải thích lý do người dân New Zealand chuyển đi
Nhà kinh tế học cấp cao Ting Huang của Viện Nghiên cứu Kinh tế New Zealand cho biết những người New Zealand trẻ tuổi nghĩ rằng Úc có nhiều cơ hội hơn cho họ và con cái tương lai của họ, lối sống năng động hơn, nhiều loại hàng hóa và dịch vụ hơn, và dễ dàng tham gia vào thị trường nhà ở tại đó hơn là ở New Zealand.
Huang cho biết hiện cũng có một con đường dễ dàng hơn để có được quyền công dân.
Kể từ tháng 7 năm 2023, công dân New Zealand đã sống tại Úc ít nhất bốn năm đã có thể trực tiếp nộp đơn xin quyền công dân tại đó mà không cần phải xin thị thực thường trú trước.
Lạm phát của Úc hiện đang ở mức cao nhất trong cả năm và chi phí sinh hoạt của quốc gia này cũng đang tăng.
Mặc dù không "rẻ" để sống ở Úc, nhưng "ít tốn kém hơn" so với New Zealand, với dữ liệu từ Stats NZ và Cục Thống kê Úc cho thấy chi phí tương tự nhưng tiền lương cao hơn, Huang cho biết.
Christopher Luxon dự kiến sẽ đến Sydney để gặp Thủ tướng Úc Anthony Albanese vào thứ Tư. (Nguồn: Getty)Những tác động lan tỏa đến nền kinh tế New Zealand
Từ tháng 3 năm 2023 đến tháng 3 năm 2024, New Zealand đã mất 52.500 công dân do di cư, đây là mức mất mát hàng năm cao nhất từng được ghi nhận.
Huang cho biết giáo viên, cảnh sát, nhân viên y tế và xây dựng đang "có nhu cầu cao" tại Úc.
Bà cho biết nếu New Zealand mất đi một lượng lớn lực lượng lao động trong các lĩnh vực thiết yếu này, thì đó là mối lo ngại tiềm ẩn mà các nhà hoạch định chính sách thực sự nên cân nhắc nhiều hơn.
Huang cho biết, lực lượng cảnh sát giảm có thể khiến mọi người không cảm thấy an toàn khi ra ngoài và mua sắm, hoặc các doanh nghiệp không cảm thấy an toàn khi hoạt động hết công suất, điều này làm giảm doanh số và ảnh hưởng đến GDP của đất nước
Bà cho biết, nếu chúng ta không có đủ chuyên gia chăm sóc sức khỏe, chúng ta không thể chăm sóc toàn diện cho lực lượng lao động của New Zealand, điều này có thể ảnh hưởng đến năng suất lao động.
Chính phủ đang làm gì để giữ chân những người trẻ tuổi ở lại?
Bộ trưởng Phát triển Xã hội và Việc làm Louise Upston cho biết "xu hướng di cư hiện tại phản ánh cảm nhận của mọi người về tình hình kinh tế mà chúng ta thừa hưởng từ chính phủ Lao động tiền nhiệm, vốn không thể kiểm soát được chi tiêu và để lạm phát vượt khỏi tầm kiểm soát".
Upston cho biết Chính phủ mới đang ứng phó với xu hướng di cư này bằng cách giảm thuế cho người dân New Zealand, như đã nêu trong Budget năm nay, và "ưu tiên chi tiêu mới cho các dịch vụ tuyến đầu sẽ cải thiện lối sống của người dân, chẳng hạn như y tế, giáo dục, dịch vụ cho người khuyết tật và Cảnh sát".
Chính phủ cũng đã công bố những thay đổi đối với Thị thực lao động (Accredited Employer Work Visa), dự kiến sẽ làm giảm số lượng người di cư có kỹ năng thấp vào New Zealand, bà cho biết.
"Điều này sẽ đảm bảo rằng những người trẻ tuổi Kiwi được ưu tiên cho những công việc nơi mà đang thiếu nhiều những lao động không cần nhiều kỹ năng, đồng thời thu hút và giữ chân những người di cư có kỹ năng cao vào những vị trí đang thiếu hụt, chẳng hạn như giáo viên".
Upston cho biết "việc đưa thêm tiền vào túi của những gia đình Kiwi chăm chỉ là ưu tiên hàng đầu của Chính phủ liên minh này".
Upston cho biết khoản tín dụng thuế Working for Families đã tăng lên và sẽ tăng thêm 25 đô mỗi tuần vào túi của các gia đình lao động có thu nhập thấp và trung bình.
Bà cho biết Chính phủ đã tăng trợ cấp Hỗ trợ Cha mẹ đơn thân (Sole Parent Support) thêm 22,01 đô mỗi tuần và mức lương tối đa hàng tuần cho chế độ nghỉ phép có lương của cha mẹ (Parental leave) thêm 42,70 đô.
Upston cho biết những thay đổi về thuế trong ngân sách Budget năm nay cũng mở rộng điều kiện đủ điều kiện để được hưởng khoản tín dụng thuế thu nhập độc lập, tăng khoản tín dụng thuế khi đang làm việc và khoản tín dụng thuế gia đình tối thiểu, đồng thời giới thiệu khoản thanh toán FamilyBoost.
Người dân New Zealand sống tại Úc có muốn quay lại không?
Nancy và Jude đều có kế hoạch ở lại Úc đủ lâu để trở thành công dân.
Nếu có điều gì khiến Nancy ở lại New Zealand, thì đó chính là nhận được nhiều sự hỗ trợ hơn với tư cách là cha mẹ đơn thân, bà cho biết.
Jude có kế hoạch quay lại New Zealand khi cô có gia đình riêng vì cô thấy việc nuôi dạy con cái ở chính đất nước mà cô lớn lên là điều quan trọng.
Trong thời gian chờ đợi, cô cho biết cô đã về thăm nhà hai lần để thăm quê hương của mình và nạp lại năng lượng.
“Úc rất nồng nhiệt chào đón và New Zealand chỉ cách xa vài giờ đồng hồ… [Tôi] cảm thấy vừa buồn vui lẫn lộn khi ở đây,” cô nói.
Theo 1news.co.nz – Duong Nguyen
