Ảnh: 123RFTại sao cá tươi lại đắt ở New Zealand khi xung quanh đất nước chúng ta là đại dương? Đây là câu hỏi của người đồng nghiệp tôi ngày nọ, người đang than phiền rằng cá tuyết xanh tươi đắt, nếu không nói là đắt hơn một miếng bít tết.
Tùy thuộc vào người bán thì giá cá tuyết xanh dao động trong khoảng 56,90-69,90 đô/kg, trong khi giá bít tết fillet lọc xương ở phần thân trước chỉ khoảng 40-44 đô/kg, phi lê ở phần sau có giá 47-55đô/kg hoặc hơn và đôi khi ngang bằng với cá tuyết xanh.
Nói chung, bít tết có giá rẻ hơn các loại cá cao cấp như cá hồng, cá John Dory, cá tuyết xanh và nhiều hơn nữa. Trong khi ngư dân thương mại ở Aotearoa-New Zealand quay cuồng với sản lượng đánh bắt được, thì đồng thời họ cũng quay cuồng vì một số yếu tố khiến giá cá tăng cao.
Đánh bắt cá là một ngành kinh doanh lớn ở một quốc gia được bao quanh bởi nước: tổng sản lượng đánh bắt thương mại ước tính cho tất cả các loài cá trong năm 2022-2023 (tháng 10 đến tháng 9) là khoảng 323.700 tấn. Ngành này sử dụng hơn 16.500 người; nó đóng góp khoảng 2 tỷ đô cho nền kinh tế dưới dạng thu nhập xuất khẩu, với khoảng 80% sản lượng đánh bắt được xuất khẩu ra nước ngoài.
Dựa trên các con số tại thị trường trong nước, thống kê NZ (Stats NZ) ghi nhận mức tăng giá cá tươi đáng kể trong 10 năm, từ 28,44 đô/kg vào tháng 1 năm 2014 lên 44,15 đô/kg vào tháng 1 năm 2024. Điều này dựa trên thương hiệu hoặc chủng loại rẻ nhất hiện có ở mỗi cửa hàng bán lẻ tại thời điểm thu mua.
Một người đàn ông đang câu cá dưới chân núi Maunganui. Ảnh: 123rfGiám đốc điều hành hải sản của Foodstuffs North Island, Brett Sellers, cho biết công ty đã chứng kiến sự gia tăng rõ rệt trong hai hoặc ba năm qua, mặc dù ông cảm thấy rằng những điều này đã ổn định trong thời gian gần đây.
Gã siêu thị khổng lồ này đã mua lại Leigh Fisheries có trụ sở tại Northland vào năm 2019, ngay trước đại dịch Covid toàn cầu và người bán cá cho biết có những chi phí đáng kể liên quan đến Covid đã đẩy giá cá tăng cao.
“Giá dầu diesel bắt đầu tăng vọt, khá đáng sợ trong một thời gian. Không có tàu đánh cá chạy bằng điện và hầu hết các tàu đều đã hơn 50 tuổi. Họ sử dụng nhiều nhiên liệu diesel. Khi giá dầu diesel tăng cao điều này đã ảnh hưởng đến giá cá."
Người bán cũng liệt kê chi phí tuân thủ và hạn ngạch, tăng lương, vận chuyển hàng hóa và nhu cầu từ thị trường nước ngoài trong số các yếu tố ảnh hưởng đến việc tăng giá. Về hạn ngạch (hạn chế số lượng) ông nói rằng mặc dù quy định này rất quan trọng đối với sự bền vững của nghề cá đất nước nhưng nó có thể dẫn đến sự cạnh tranh và tăng giá cao đối với các loài cao cấp như cá hồng.
“Những cuộc cạnh tranh giành hạn ngạch đẩy giá lên cao.”
Gần đây đã có những đợt tăng giá tại chợ hải sản kinh doanh lâu năm ở Hamilton; Hiện tại trong cửa hàng có thông báo giải thích điều này cho khách hàng và cảm ơn họ đã thông cảm trong thời điểm khó khăn.
Seafood Bazaar là một nhà bán lẻ, bán buôn và xuất khẩu cá do gia đình điều hành. Giám đốc điều hành Simon Rusbridge và con gái Sarah Nooyen, người làm việc với cha cô, cho biết dù họ đã cố gắng tránh việc tăng giá nhưng đã đến lúc phải xem xét lại.
Rusbridge nói: “Tăng giá là một thực tế của cuộc sống, hy vọng chúng tôi sẽ giải quyết được vấn đề”.
Giống như người bán cá tại siêu thị Foodstuffs, Rusbridge và Nooyen chỉ ra những yếu tố đóng góp chính như chi phí lao động, điện, dầu diesel và chi phí tuân thủ quy định.
Nooyen cho biết: “Chúng tôi đã không tăng giá trong khoảng 18 tháng, con số này là khoảng 5% trên thị trường”.
Nhân viên của Seafood Bazaar, Cecilia Leonardo chọn phi lê cá hồng cho khách hàng. Ảnh: Denise IrvineCô cho biết một số khách hàng đã hỏi về việc tăng giá này nhưng lượng người đến chợ cá không có sự thay đổi. "Chúng tôi thích nhìn thấy những cộng đồng đa dạng đến đây mua cá."
Seafood Bazaar bán cá và khoai tây chiên cũng như bán nhiều loại sản phẩm tươi sống và đông lạnh. Một miếng phi lê cá tẩm bột (có thể là cá chanh hoặc cá trevally) hiện có giá 5 đô, Nooyen và Rusbridge chỉ ra những loài được đánh giá thấp như loài này, cũng như kahawai, cá chày và những loài khác có giá dưới 30 đô/kg, cung cấp những bữa ăn giá cả phải chăng và hương vị tuyệt vời.
Rusbridge đã hấp món cá chày (được vinh danh là "tôm hùm của người nghèo") cho bữa tối hôm nọ kèm thêm một món xào và nó rất ngon. Ông cho biết miếng fillet cá không bị lẵng phí, không cần cắt bớt mỡ, không bị co rút khi nấu và so với thịt thì cần một khẩu phần nhỏ hơn.
Chợ cá của họ cũng bán cá nguyên con (được cắt mang, bỏ ruột và đánh vảy) với mức giá rẻ hơn (Nooyen nói rằng mọi người có thể gói nó trong giấy bạc để nướng), họ cũng bán phần đầu và xương cá để nấu súp.
Những người bán hàng tại Foodstuffs cũng cho biết khá hời khi tìm thấy những loài cá có giá dưới 30 đô/kg - đôi khi được coi là mồi hoặc thức ăn cho vật nuôi - và ông lưu ý đến cá tuyết biển sâu, moki xanh, cá trevally, blue warehou, hoki và ling.
"Chúng đều là những loài cá đẹp. Kiwi không có xu hướng tìm kiếm những loài nổi tiếng bên ngoài. Sản lượng đánh bắt cá hoki thường đạt đỉnh vào khoảng giữa tháng 6, lúc ấy giá sẽ giảm xuống khoảng 17-20 đô/kg".
Ông cho biết cá đông lạnh là một lựa chọn tiết kiệm chi phí khác.
Cá hồng rất ngon nhưng không phải là lựa chọn duy nhất cho những người yêu thích cá. Ảnh: Rafael Ben-Ari/123rfTiến sĩ Jeremy Helson, giám đốc điều hành của Seafood New Zealand, tổ chức đại diện cho ngư dân thương mại của nước này, cho biết đây là thời điểm khó khăn đối với ngành này.
“Ngư dân của chúng tôi đang làm việc rất tốt và chất lượng cá rất tuyệt vời. Nhưng chi phí để đưa nó lên khỏi mặt nước và đến tay khách hàng thì rất lớn.”
Ông cho biết ngành này đang chứng kiến sự gia tăng do áp lực lạm phát hiện tại, đặc biệt đối với ngành đánh bắt cá, trong đó có nhiên liệu, tiền lương, chi phí tuân thủ bao gồm nghiên cứu, quan sát, camera trên tàu và các khoản thuế quan trọng của chính phủ.
Ông cho biết ngành này hiện phải trả 42 triệu đô hàng năm cho chính phủ để chi trả cho các dịch vụ.
"Điều này đã gia tăng chi phí và chúng tôi muốn có sự họp bàn nhiều hơn với chính phủ về vấn đề này. Làm cách nào chúng tôi có thể tuân thủ những quy định này một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn?
“Nếu chúng ta có thể cân bằng lại một số chi phí và tính kinh tế của ngành, chúng ta có thể làm cho cá có giá cả phải chăng hơn”.
Helson tin rằng hải sản New Zealand có một tương lai tươi sáng, được quản lý tốt và tính bền vững là ưu tiên hàng đầu.
“Sự kết hợp của những yếu tố làm chi phí cao là một khó khăn mà chúng ta sẽ vượt qua.”
Trong khi chờ đợi, hãy lưu ý với đồng nghiệp đang than phiền về giá cá tuyết xanh: đừng nghĩ đến những món cá xa xỉ nữa. Món cá chày nghe có vẻ khá ngon.
Theo rnz.co.nz - Duong Nguyen
