Chuyên gia sạt lở đất và dự báo nguy hiểm tự nhiên cảnh báo New Zealand có thể không thể quản lý thiệt hại được trong tương lai.
Phó giáo sư ứng dụng địa chất của Đại học Auckland, Martin Brook đã kiểm tra thiệt hại ở Shore Road tại Remuera sau Bão Gabrielle. Ảnh: RNZ / Mohammad AlafeshatTuy nhiên, dự đoán rủi ro từ các hiểm họa tự nhiên là một công việc khó khăn - đặc biệt khi liên quan đến quyền sở hữu.
Cơn bão đã gây ra một trận sạt lở lớn ở Lower Hutt vào mùa đông năm ngoái, buộc phải sơ tán ba ngôi nhà trên đỉnh vách đá là một cú sốc đối với người dân.
Chỉ một năm trước, 35.500 đô la (bao gồm GST) phải trả cho công ty tư vấn kỹ thuật WSP để phân tích rủi ro ở các sườn dốc trên toàn thành phố, bao gồm đường Eastern Hutt.
Báo cáo thu được - theo Đạo luật Thông tin Chính thức - đề cập đến các nghiên cứu từ năm 1977.
Nhà khoa học địa lý, Phó giáo sư Mairead de Roiste từ Đại học Victoria cho biết không có tiêu chuẩn quốc gia nào để đánh giá nguy cơ sạt lở đất - hoặc để thông báo thông tin tới cộng đồng .
“Có một số hội đồng ở New Zealand không muốn chia sẻ thông tin đó một cách công khai vì họ lo ngại về phản ứng dữ dội từ chủ nhà ở các địa điểm đó.
"Có những hội đồng khác nghĩ rằng chúng tôi cần truyền đạt thông tin đó một cách chung chung, miễn sao mang hàm ý rủi ro."
Vụ sạt lở năm 2022 trên Đường Eastern Hutt, con đường chính dẫn đến Thung lũng Stokes. Ảnh: cung cấpCô nói, các báo cáo LIM (biên bản thông tin đất đai) mang tính kỹ thuật cao và có thể gây khó hiểu đối với người dân.
Hơn nữa, sự quan tâm của mọi người đối với thông tin có thể phụ thuộc vào hoàn cảnh cá nhân của họ, chẳng hạn như bạn đang sở hữu nhà hay bạn đang chuẩn bị mua nhà.
Chính phủ đang cố gắng sửa chữa hệ thống này. Dự luật sửa đổi Thông tin chính thức và các cuộc họp của hội đồng địa phương sẽ yêu cầu các hội đồng đưa thông tin về nguy cơ tự nhiên lên LIM, bao gồm cả tác động của biến đổi khí hậu.
Chuyên gia về dự báo các mối nguy hiểm tự nhiên, Phó Giáo sư Martin Brook từ Đại học Auckland cho biết dự luật này mang ý nghĩa tốt, nhưng nhiều hội đồng sẽ không có tiền hoặc chuyên môn đưa nó vào thực tế.
"Thành lập một văn phòng kiểm soát kỹ thuật quốc gia với nguồn lực, kinh phí và chuyên môn phù hợp. Yêu cầu họ làm việc ở cấp quốc gia và sau đó phổ biến thông tin tới các hội đồng khác nhau."
Lãnh đạo chính quyền địa phương New Zealand - Stuart Crosby đồng ý rằng chính phủ cần phải tham gia.
"Một số hội đồng này rất nhỏ và không thể tự mình làm được. Ngoài ra, còn có cơ sở hạ tầng - đường xá, trường học, bệnh viện - nơi họ cũng là những người được hưởng lợi. Vì vậy, có vẻ không phải là vô lý khi chính phủ phải vào cuộc."
Ông nói, đó không chỉ là hỗ trợ kỹ thuật, mà còn cả về mặt pháp lý.
"Có nhiều trường hợp mà khi đó hội đồng sẽ nói ‘Không thể xây dựng ở khu vực đó'. Việc đó sẽ được chuyển giao cho Tòa án Môi trường và khi đó họ lại nói, 'Có thể xây dựng nhưng với một số điều kiện nhất định.' Và phần lớn điều đó là nguyên nhân dẫn đến thảm họa.”
Tuy nhiên, vấn đề sạt lở này sẽ nhanh chóng bị lãng quên. Brook cho biết những ngôi nhà vẫn đang xây dựng trên vùng đất dễ sạt lở - như lũ lụt vào cuối tuần kỷ niệm của Auckland và Bão Gabrielle vừa qua đã cho chúng ta thấy hậu quả của việc đó.
"Các hội đồng muốn tái đắc cử, lãnh đạo cả cánh hữu và cánh tả đều không muốn đưa ra những quyết định khó khăn vì lợi ích lâu dài của đất nước. Nó giống như một bộ phim tệ cứ tua đi tua lại.
"Nhưng nếu New Zealand không thể quản lý được thiệt hại, thì đó là vấn đề đối với tất cả chúng ta."
Để có được quy mô kinh tế cần thiết cho việc khắc phục các vấn đề, ông đề xuất một giải pháp triệt để: "Điều khoản trong hiến pháp của Úc vẫn còn đó để New Zealand trở thành một bang của Úc. Điều đó đồng nghĩa với việc có nhiều khả năng hơn trong các điều khoản về quản lý khẩn cấp và rủi ro có thể mở rộng. Và có lẽ đó là điều phải được xem xét."
Hội đồng thành phố Hutt đã nói với RNZ các bản đồ mới về sự nguy hiểm của độ dốc và các biện pháp kiểm soát quy hoạch sẽ được đưa vào dự thảo kế hoạch quận và sẽ được đưa ra để tham khảo ý kiến vào cuối năm nay.
Trưởng phòng kế hoạch Tim Johnstone cho biết dữ liệu từ tất cả các vụ sạt lở đất trước đây mà hội đồng biết, đã được cung cấp trong các báo cáo của LIM.
link: https://www.rnz.co.nz/news/national/492135/new-zealand-faces-uninsurable-future-unless-planning-system-overhauled-expert
