Chris Hipkins đã có cuộc gặp ngoại giao với Tập Cận Bình. Nhà lãnh đạo Trung Quốc cho biết ông coi trọng mối quan hệ với New Zealand. Cả hai nước đều mạnh về kinh doanh, Hipkins đảm bảo nhấn mạnh rằng đất nước của ông cũng mở cửa cho đầu tư kinh doanh.
Hipkins đang xây dựng hợp tác, hiểu biết và các thỏa thuận kinh tế mang tính đột phá. Thương mại song phương trị giá 40 tỷ đô la vào năm 2022 và có thể đạt 50 tỷ đô la vào năm 2030.
Thủ tướng Chris Hipkins gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào ngày 27 tháng 6. Ảnh: RNZ / Nate McKinnonThậm chí có thể hợp tác theo quan điểm của Trung Quốc về giải pháp chính trị cho cuộc chiến ở Ukraine. Mặc dù New Zealand và hầu hết các quốc gia phương Tây hoài nghi về sáng kiến này, nhưng công bằng mà nói chính quyền Trung Quốc sẽ đánh giá cao ý kiến đóng góp của New Zealand.
Hipkins đã rất khôn ngoan khi đến thăm vào lúc này, dựa trên lịch sắp tới của ông ấy: Hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 7 và quyết định về việc liệu New Zealand có nên tham gia vào hiệp ước an ninh AUKUS giữa các nước Mỹ, Anh và Úc hay không.
Cả hai việc sẽ liên quan đến Trung Quốc. Bất chấp việc Bắc Kinh đánh giá cao cách tiếp cận ngoại giao của New Zealand - cả việc Hipkins mô tả Tập Cận Bình là một "nhà độc tài".
Các mâu thuẫn
Vì thế, New Zealand vẫn cố tạo mối quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc nhưng những mâu thuẫn ngày càng lớn. Khi Ngoại trưởng Nanaia Mahuta đến thăm Trung Quốc vào đầu năm nay và bày tỏ mối quan ngại của New Zealand về nhân quyền, tại Hồng Kông và Đài Loan một số phương tiện truyền thông cho rằng Trung Quốc đã chỉ trích bà.
Mahuta đã có cuộc nói chuyện rất thẳng thắn, nhưng không thể phủ nhận tính hiếu chiến của Trung Quốc đối với những lời chỉ trích và đe dọa.
Khi Thủ tướng Anh Rishi Sunak nói rằng Trung Quốc đặt ra thách thức lớn nhất trong thời đại của chúng ta về an ninh và tương lai toàn cầu tại hội nghị thượng đỉnh G7 vào tháng 5 ở Nhật Bản, Bắc Kinh đã đáp trả lại rằng mọi người đang bôi nhọ và vu khống.
Mặc dù không phải là thành viên của G7, New Zealand sau đó đã bổ sung tên của mình vào "Tuyên bố chung chống lại các chính sách, thông lệ thực hành, chính sách phi thị trường và cưỡng chế kinh tế liên quan đến thương mại". Mặc dù không đề cập rõ ràng đến Trung Quốc, nhưng tuyên bố nêu rõ những lo ngại về việc Bắc Kinh sẵn sàng sử dụng các biện pháp trừng phạt thương mại đối với các quốc gia có ý phản đối.
Điều này bao gồm Hàn Quốc sau khi nước này lắp đặt hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ và nước Úc kêu gọi điều tra độc lập về nguồn gốc của Covid-19. Gần đây hơn, Trung Quốc đã chặn xuất khẩu của Litva sau khi quốc gia nhỏ bé này cho phép Đài Loan thành lập một đại sứ quán ở đó.
Khi New Zealand và Mỹ lên tiếng về thỏa thuận an ninh giữa Trung Quốc và Quần đảo Solomon, truyền thông nhà nước Trung Quốc đã cáo buộc Wellington bôi nhọ đất nước của họ, cũng như đang chịu ảnh hưởng của Washington.
Vài tháng sau, New Zealand nhắc lại lập trường duy trì nguyên tắc luật pháp quốc tế xung quanh hoạt động xây dựng đảo của Trung Quốc ở Biển Đông. Mặc dù về chính thức, điều này có nghĩa là không đứng về phía nào trong các yêu sách chủ quyền cạnh tranh, nhưng nó đã bác bỏ một cách hiệu quả các yêu sách lịch sử của Trung Quốc đối với khu vực.
Và gần đây, có thông tin rằng một tàu nhỏ của New Zealand đã đối mặt với các tàu hải quân Trung Quốc khi đang ở vùng biển quốc tế gần quần đảo Trường Sa đang tranh chấp.
Về mặt an ninh
Gần đây, đã có nhiều vấn đề về an ninh mạng. Năm 2018, Cục An ninh Truyền thông của Chính phủ New Zealand (GCSB) cho biết họ đã thấy được mối liên quan giữa Bộ An ninh Nhà nước Trung Quốc và việc đánh cắp tài sản trí tuệ thương mại.
Cơ quan Tình báo An ninh của New Zealand (SIS) gần đây cũng đã ghi nhận các đặc vụ từ một số quốc gia nước ngoài đang trở nên "ngày càng hung hăng", nhưng không điều tra thêm.
Nhưng khi có thông tin một nhà phân tích trong Ủy ban Dịch vụ Công cộng đã bị đình chỉ công tác sau khi bị SIS nghi là nội gián, Đại sứ quán Trung Quốc cho rằng điều này là vô căn cứ và có động cơ nhằm bôi nhọ Trung Quốc.
Các nước G7 đã trực tiếp kêu gọi Trung Quốc không can thiệp vào công việc nội bộ của họ. New Zealand thận trọng hơn. SIS đã biết một số quốc gia khác liên kết với những người bất đồng chính kiến ở New Zealand, nhưng họ không nêu tên những quốc gia đó.
NATO và AUKUS
Việc thắt chặt ngoại giao có thể kéo dài bao lâu vẫn còn là một dấu chấm hỏi, xét đến việc thủ tướng sắp tới tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO ở Litva vào tháng 7 và quyết định đang chờ xử lý về AUKUS.
Ủng hộ Ukraine chống lại Nga, New Zealand đã trở nên thân thiết hơn nhiều với NATO, tổ chức này vào năm 2021 cũng xác định Trung Quốc là một thách thức về an ninh, cho rằng tham vọng và các chính sách cưỡng chế của Bắc Kinh gây nguy hiểm cho lợi ích, an ninh và giá trị của khối phương Tây. Trung Quốc gọi đó là một cảnh báo hoàn toàn vô ích.
Đồng thời, New Zealand có thể tiến gần hơn đến việc tham gia vào liên minh AUKUS, điều này có nghĩa là tiếp cận với các công nghệ quân sự tiên tiến, phi hạt nhân. AUKUS có nhiều động thái đối với mối đe dọa ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Bất chấp quá trình quân sự hóa nhanh chóng của mình, chính phủ Trung Quốc đã lên án AUKUS là phản ánh "tâm lý Chiến tranh Lạnh" và cho rằng đây là việc sai lầm và nguy hiểm. Tuy nhiên, về mặt ngoại giao, nó được bảo đảm, thông điệp tương tự chắc chắn sẽ được gửi tới Chris Hipkins ngày hôm qua tại Bắc Kinh.
* Alexander Gillespie là Giáo sư Luật tại Đại học Waikato.
Theo rnz.co.nz - Lan Trinh
