Quyền và nghĩa vụ của người lao động
Bạn phải thực hiện công việc của mình một cách thành thạo và tuân theo các quy tắc về sức khỏe và an toàn tại nơi làm việc. Bạn cũng phải đạt các điều kiện trong thị thực của bạn.
Một số quyền lao động chính của bạn được đề cập trên trang này. Để biết thêm thông tin về mức lương tối thiểu hiện tại và quyền lao động của bạn, hãy truy cập trang web Employment New Zealand. Nó có thông tin bằng 14 ngôn ngữ và một khóa học trực tuyến miễn phí, nơi bạn có thể tìm hiểu về các quyền tối thiểu của mình.
Nhận trợ giúp nếu chủ lao động của bạn đang bóc lột bạn
Nếu bạn nghĩ rằng chủ của bạn đang lợi dụng bạn (bóc lột bạn), hoặc họ không tôn trọng quyền làm việc của bạn, hãy yêu cầu giúp đỡ.
Trang web Immigration New Zealand có thông tin về cách giữ an toàn và nơi nhận trợ giúp bằng các ngôn ngữ sau: tiếng Trung (giản thể), tiếng Trung (phồn thể), tiếng Fiji, tiếng Gujarati, tiếng Hindi, tiếng Hàn, tiếng Mã Lai, tiếng Samoa, tiếng Tagalog, tiếng Tonga và tiếng Việt.
Nếu bạn có bất đồng với chủ lao động của mình và cho rằng mình không được đối xử công bằng, bạn có thể tìm nơi để nhận trợ giúp trên trang ‘Support in workplace’ của chúng tôi.
Hợp đồng lao động
Tất cả nhân viên phải có hợp đồng lao động có chữ ký, bằng văn bản với người sử dụng lao động của họ. Ngay cả khi bạn đã chấp nhận lời mời làm việc bằng lời nói, bạn vẫn phải ký một văn bản thỏa thuận trước khi bắt đầu làm việc.
Đọc trước khi ký
Bạn nên đọc thỏa thuận trước khi ký. Nếu có điều gì chưa rõ, bạn có thể cất đi để suy nghĩ lại hoặc nhờ ai đó tư vấn. Nếu bạn muốn thay đổi thỏa thuận, hãy nói chuyện với chủ lao động của bạn trước khi bạn ký tên.
Thỏa ước tập thể
Nhiều công ty lớn hơn đưa ra các thỏa thuận lao động tập thể đã được thương lượng bởi một công đoàn. Nếu bạn không phải là thành viên công đoàn, bạn vẫn có thể sử dụng thỏa ước tập thể làm cơ sở cho các điều kiện làm việc của mình.
Tham gia công đoàn
Bạn có quyền tham gia công đoàn. Chủ lao động của bạn không được phép gây ảnh hưởng đến quyết định của bạn. Trang ‘Support in the workplace’ - 'Hỗ trợ tại nơi làm việc'- của chúng tôi cung cấp thêm thông tin về các công đoàn.
Thời gian thử việc
Chủ lao động của bạn có thể yêu cầu bạn thử việc 90 ngày trong một công việc mới. Chỉ những người sử dụng lao động có ít hơn 20 nhân viên mới có thể làm điều này.
Bạn không cần phải đồng ý với thời gian thử việc. Nếu bạn đồng ý, nó phải là một phần của hợp đồng lao động bằng văn bản đã được ký trước khi bạn bắt đầu làm việc. Nếu bạn muốn thương lượng, hãy nói chuyện với chủ của bạn trước khi bạn ký thỏa thuận.
Trang web Employment New Zealand cung cấp thêm thông tin về thời gian thử việc.
Nghỉ phép và nghỉ lễ
Theo tiêu chuẩn quốc tế, hầu hết người lao động ở New Zealand được nghỉ phép khá nhiều. Điều này thật tuyệt, vì bạn có một đất nước mới để khám phá và thỉnh thoảng bạn có thể cần phải về thăm gia đình.
Bạn sẽ được nghỉ phép hàng năm tối thiểu bốn tuần. Bạn có thể yêu cầu đổi một tuần nghỉ phép lấy tiền mặt nếu muốn.
Ngoài phép năm còn có 11 ngày nghỉ lễ.
Làm việc vào ngày nghỉ lễ
Nếu bạn làm việc vào ngày nghỉ lễ, chủ lao động của bạn phải trả thêm tiền cho bạn. Bạn cũng có thể nghỉ lễ vào một ngày khác - nó được gọi là 'một ngày thay thế'.
Bạn cũng được hưởng một khoảng thời gian nghỉ có lương nhất định vì những lý do khác, chẳng hạn như nếu bạn bị ốm.
Kiểm tra hộ chiếu và thị thực của bạn trước khi ra nước ngoài vào kỳ nghỉ
Nghĩ đến việc đi nghỉ ở nước ngoài? Trước khi bạn đặt bất cứ thứ gì, hãy kiểm tra xem hộ chiếu của bạn có được cập nhật hay không và loại thị thực du lịch nào sẽ được cấp phép.
Nghỉ phép và quyền của bậc cha mẹ đi làm
Người sử dụng lao động ở New Zealand tạo điều kiện làm việc cho các bậc cha mẹ.
Nhiều bậc cha mẹ mới có con được quyền nghỉ phép có lương lên đến 26 tuần.
Nếu con bạn bị ốm, bạn có thể sử dụng quyền nghỉ ốm của mình để chăm sóc chúng. Bạn cũng có thể sử dụng thời gian nghỉ ốm để chăm sóc bất kỳ thành viên nào khác trong gia đình phụ thuộc vào bạn, ví dụ như con cái, cha mẹ, người bạn đời bị ốm của bạn.
Sức khỏe và an toàn tại nơi làm việc
Bạn và chủ lao động của bạn đều có trách nhiệm đảm bảo nơi làm việc của bạn an toàn để làm việc. Chủ lao động của bạn phải cung cấp thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE) nếu cần thiết cho công việc của bạn.
Tiền lương, các khoản khấu trừ và thuế
Mức lương tối thiểu do chính phủ quy định và được xem xét hàng năm. Người lao động phải được trả ít nhất là mức lương tối thiểu theo giờ cho mỗi giờ họ làm việc. Không có mức lương tối thiểu cho trẻ em dưới 16 tuổi.
Tiền lương thường được quảng cáo 'trước thuế'. Đó là điều cần lưu ý khi tìm việc, vì tiền lương bạn thực sự mang về nhà sẽ thấp hơn.
Khấu trừ
Chủ lao động của bạn chỉ có thể khấu trừ (rút) tiền từ tiền lương của bạn nếu việc đó hợp pháp. Các khoản khấu trừ được phép bao gồm thuế thu nhập, thuế ACC và KiwiSaver.
• Thuế thu nhập - được gọi là PAYE hoặc Pay As You Earn tax - được khấu trừ vào tiền lương của bạn trước khi bạn được trả lương. Thuế suất khác nhau tùy thuộc vào những gì bạn kiếm được.
• Một số tiền nhỏ hơn được trích ra để giúp thanh toán cho ACC – chương trình bảo hiểm của New Zealand chi trả các chi phí nếu bạn bị thương.
• Nếu bạn trở thành cư dân New Zealand, bạn sẽ có tùy chọn tham gia KiwiSaver - một chương trình tiết kiệm hưu trí dựa trên công việc. Cả bạn và chủ lao động của bạn đều đóng góp cho chương trình này từ tiền lương của bạn.Chủ lao động của bạn không được phép lấy bất kỳ số tiền nào khác từ tiền lương của bạn mà không có sự cho phép của bạn.
ACC là viết tắt của công ty bồi thường tai nạn, điều hành chương trình ACC. Cùng với các phúc lợi khác, nếu bạn nghỉ làm trong thời gian dài vì chấn thương, bạn có thể được ACC bồi thường một phần lớn tiền lương bị mất.
Thuế
Bạn sẽ cần một mã số thuế (được gọi là số IRD) để đảm bảo rằng bạn không bị đánh thuế nhiều hơn mức bình thường. Nhận một mã số thuế khi bạn đến New Zealand và trước khi bạn bắt đầu công việc của mình. Nó rất dễ dàng để làm trực tuyến. Trang 'Thuế' của chúng tôi giải thích thêm về thuế và cách lấy số IRD.
Phân biệt đối xử và quấy rối
Đối xử tệ hơn với một người nào đó vì lý do chủng tộc, giới tính hoặc các lý do khác là phân biệt đối xử. Phân biệt đối xử là bất hợp pháp ở New Zealand.
Quấy rối tình dục, bao gồm bất kỳ loại hành vi tình dục xúc phạm hoặc không mong muốn nào, cũng là bất hợp pháp ở đây.
Nếu bạn cho rằng ai đó đang phân biệt đối xử với bạn hoặc quấy rối tình dục bạn tại nơi làm việc, bạn có thể khiếu nại với ủy ban nhân quyền. Chúng tôi có thêm thông tin trên trang 'Quyền của bạn'.
Chấm dứt công việc
Nếu bạn quyết định từ chức, bạn cần thông báo trước cho chủ lao động của bạn. Bạn phải tiếp tục làm việc trong khoảng thời gian thông báo đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động đã ký, trừ khi cả hai bên đều có thỏa thuận khác.
Nếu chủ lao động của bạn chọn chấm dứt việc làm của bạn thông qua sa thải, cơ cấu lại hoặc cho thôi việc, họ cần phải tuân theo một quy trình chính thức. Nếu họ không tuân thủ đúng cách, bạn có thể được bồi thường.
Theo www.live-work.immigration.govt.nz - Tam Nguyen
