Bác sĩ chăm sóc đặc biệt và nhà văn Matt Morgan ở Úc cho biết, cách thở chậm của loài hươu cao cổ, gấu túi ăn phân và những chú cá voi tốt bụng đều giúp giải quyết các vấn đề y học ở thế kỷ 21.
"Rõ ràng là cuộc sống của con người và các loài động vật có mối liên hệ mật thiết với nhau. Vậy tại sao không kết hợp những mối liên hệ đó trong y học?" anh ấy nói với Kathryn Ryan.
Ảnh: Slava AbramovitchTrong cuốn sách mới xuất bản “One medicine”, Morgan đi sâu vào việc nghiên cứu về động vật có thể giúp cho ngành y học thế nào.
Lần đầu tiên anh ấy bắt đầu quan tâm đến sinh lý học động vật sau khi gặp trường hợp một người đã ngừng tim do bị nghẹt thở.
"Khi chúng tôi đang chăm sóc bệnh nhân này, có rất nhiều con chim bay ngang qua cửa sổ, và điều đó khiến tôi hơi ngạc nhiên... chim thường xuyên bay ngang qua mọi thứ - tại sao chim không bị nghẹt thở? Tại sao chúng không hít và nghẹt thở vì ruồi?"
Trong các đơn vị chăm sóc đặc biệt, con người “đứng giữa sự sống và cái chết", ông nói.
"Vì vậy, đối với tôi, thật hợp lý khi quan sát những loài động vật thường sống trong những điều kiện sinh tồn khắc nghiệt đó."
Morgan cho biết cách thở của hươu cao cổ có thể cho chúng ta biết nhiều điều về cách điều trị bệnh nhân hen suyễn.
"Một vấn đề lớn trong bệnh hen suyễn được gọi là 'khoảng chết' trong đó lượng hơi thở vào và ra rất khó khăn do bệnh ảnh hưởng đến phổi của họ.
"Hươu cao cổ phải đối mặt với khái niệm không gian chết này hàng ngày vì chúng có cổ dài, nơi không khí đi lên và xuống mà không đến được phổi. Và vì vậy chúng thở với tốc độ rất chậm.
"[Hươu cao cổ] có thể chỉ thở vài lần trong một phút. Tuy nhiên, mỗi lần chúng thở, chúng thở một hơi rất lớn, phổi của chúng có một thể tích rất lớn được gọi là thể tích khí lưu thông."
Morgan cho biết các máy hỗ trợ sự sống được tạo nên để phù hợp với nhịp thở này.
Tiến sĩ Matt Morgan. Nguồn Harper Collins NZÔng còn nói, gấu túi ở Tây Úc đã chăm sóc sức khỏe đường ruột của chúng từ rất lâu trước khi con người bắt đầu bị ám ảnh bởi men vi sinh.
Không có nguồn gốc từ tự nhiên, thú có túi gặp khó khăn khi lần đầu tiên được làm quen.
"Lý do là vì chúng không có vi khuẩn đường ruột thích hợp nên không tiêu hóa được loài bạch đàn địa phương."
Gấu túi bắt đầu hệ vi sinh vật của riêng chúng bằng cách ăn phân của mẹ chúng.
"Điều này có mục đích. Và lý do chúng làm điều đó là để truyền những vi khuẩn cho phép chúng tiêu hóa bạch đàn địa phương, vì vậy những người quản lý vườn thú đã nhập phân từ gấu túi có thể tiêu hóa các loài địa phương từ Bờ biển phía Đông, cho gấu túi ở Tây Úc ăn.
"Và hiển nhiên, nó đã thành công. Bây giờ chúng đang sinh sống ở đây. Mặc dù, có những vấn đề khác, nhưng không phải là một trong những vấn đề đó."
Ảnh: 123RFMorgan cho biết, kiến là một loài có tổ chức cực kỳ tốt và đặc biệt thành thạo trong việc quản lý các đợt bùng phát dịch bệnh.
"Chúng thực sự làm tất cả những điều tương tự mà chúng ta đã làm. Chúng rửa tay, sử dụng một loại axit kháng khuẩn, thứ mà chúng phun lên nhau để loại bỏ vi khuẩn.
"Chúng cô lập những con dễ bị tổn thương ở một số khu vực nhất định nơi chúng làm tổ. Và thậm chí chúng còn đóng cửa “trường học”. Có những khu vực mà kiến non phát triển và chúng sẽ đóng cửa khi có sự bùng phát của nguy hiểm.
"Chúng tiêm phòng cho nhau bằng cách truyền một lượng nhỏ chất dịch.
"Chúng làm tất cả những điều mà cuối cùng chúng tôi đã phát hiện ra và trên thực tế, chúng có thể làm tốt hơn nhiều so với một số chính phủ trên thế giới đã làm."
Tiến sĩ Morgan cho biết trong cuốn sách năm 2019 của mình mang tên Critical, Morgan viết về cách thở của loài ếch đã giúp chúng ta cải thiện các hệ thống hỗ trợ sự sống của con người.
Năm 1952, một bệnh nhân bại liệt 12 tuổi tên là Vivi trở thành người đầu tiên trên thế giới dùng máy hỗ trợ sự sống.
"Họ khoét một lỗ trên cổ cô ấy và các sinh viên y khoa bóp một chiếc túi bơm hơi giúp cô ấy sống sót trong nhiều tuần, nhiều tháng và Vivi bé nhỏ đã sống sót.
"Nhưng điều mà chúng tôi không nhận ra vào thời điểm đó là tác hại của
“Áp suất dương”, bạn có thể tự đẩy không khí vào phổi khi bạn đang dùng máy hỗ trợ sự sống."
Morgan nói, ếch đã làm được điều này.
"Con ếch biết tất cả về những tác hại mà kiểu thở này có thể gây ra. Và trên thực tế, ếch chỉ sử dụng một lượng không khí phù hợp - giờ đây chúng ta đã biết trong một bài nghiên cứu quan trọng vào năm 2010.
"Ếch thở với cùng một lượng không khí trên mỗi kg trọng lượng cơ thể như con người hiện nay."
Con ếch. Ảnh: (Jack Hamilton via unsplash.com)Morgan nói, cá voi đã giúp chúng ta hiểu sâu hơn về trái tim con người, vì nó có quả tim to bằng cây đàn piano lớn, đưa ra những thách thức kỹ thuật đáng kể.
Thích thú với cách thức hoạt động của tim cá voi, một nhóm các nhà nghiên cứu đã thử thực hiện một nhiệm vụ "khá khó khăn" là đo nhịp tim của cá voi xanh hoang dã - trong mùa giao phối.
"Tôi không biết liệu có ai từng ghi lại điện tâm đồ khi chúng đang cố gắng giao phối hay không nhưng có lẽ sẽ không phổ biến lắm. Và đặc biệt là vì cá voi thực sự giao phối theo kiểu ba con."
Cá voi xanh. Ảnh: Mark CarwardineMorgan cho biết, bất chấp những thách thức thú vị này, các nhà nghiên cứu đã xoay sở để thực hiện đo điện tâm đồ.
"Họ phát hiện ra rằng thời gian để dòng điện di chuyển từ đỉnh xuống đáy tim cực kỳ nhanh, chỉ gấp đôi so với con người."
Khám phá này đã cung cấp thông tin cho việc điều trị y tế đối với các tình trạng như rung tâm nhĩ - một tình trạng mà đỉnh tim di chuyển thất thường.
"Bây giờ chúng ta có thể điều trị [rung tâm nhĩ] bằng cách hiểu các mạch điện trong tim và thực sự đốt cháy một số mạch đó một cách có chọn lọc... và điều đó một phần là nhờ một số người đã lấy điện tâm đồ của cá voi trong khi chúng đang cố gắng giao phối."
Morgan tin rằng các bác sĩ thực tập và bác sĩ thú y sẽ được hưởng lợi từ việc nghiên cứu này.
“Có vẻ hơi điên rồ, với tư cách là một bác sĩ của loài người, chúng ta tuyên thệ với mọi loài trên hành tinh. Tuy nhiên, nếu bạn là bác sĩ thú y, bạn sẽ tuyên thệ với mọi loài khác trên hành tinh.
"Chúng ta biết cuộc sống của con người và động vật khác có mối liên hệ với nhau như thế nào, giờ đây hơn bao giờ hết, với sự bùng phát của bệnh lây truyền từ động vật sang người, các vấn đề về biến đổi khí hậu, cách chúng ta thích nghi với các thói quen nông nghiệp khác nhau, v.v.
"Không thể phủ nhận, rõ ràng là cuộc sống của con người và các loài động vật khác có mối liên hệ mật thiết với nhau. Vậy tại sao không kết hợp những mối liên hệ đó lại với nhau trong y học?"
Theo www.rnz.co.nz - Lan Trinh
